Czym jest DSR?
DSR to mechanizm zarządzania popytem na energię, w ramach którego odbiorcy końcowi (np. firmy) zobowiązują się do czasowego ograniczenia zużycia energii elektrycznej na żądanie operatora systemu przesyłowego – Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE).
Celem programu jest utrzymanie stabilności pracy sieci energetycznej w chwilach wysokiego obciążenia lub awarii. Zamiast uruchamiać dodatkowe elektrownie, system zachęca odbiorców do czasowego „odciążenia” sieci – w zamian za wynagrodzenie.
Jak działa DSR w praktyce?
Uczestnictwo w programie DSR odbywa się zazwyczaj za pośrednictwem tzw. agregatora (np. brokera energetycznego lub operatora usług DSR), który koordynuje działania wielu firm.
Schemat działania:
- Firma podpisuje umowę z agregatorem i deklaruje, jaką moc może zredukować.
- W razie potrzeby PSE ogłasza wezwanie do redukcji poboru (zwykle z kilkugodzinnym wyprzedzeniem).
- Uczestnicy DSR ograniczają zużycie prądu (np. poprzez czasowe wstrzymanie procesów, przełączenie na magazyn energii lub agregaty).
- Agregator rozlicza redukcję i wypłaca wynagrodzenie.
Co istotne – nawet jeśli nie dojdzie do wezwania, firma otrzymuje wynagrodzenie za samą gotowość do ograniczenia zużycia energii.
Rodzaje programów DSR
PSE prowadzi dwa główne mechanizmy:
- Program bieżący (Program Bieżącej Redukcji Zapotrzebowania – BRZ):
- wezwania w trybie rzeczywistym (od 15 minut do 2 godzin wyprzedzenia),
- rozliczenie tylko za rzeczywistą redukcję.
- Program gwarantowany (Program Gwarantowanej Redukcji Zapotrzebowania – GRZ):
- wynagrodzenie za gotowość + bonus za realną redukcję,
- umowa obejmuje cały sezon (np. letni lub zimowy),
- wezwania zazwyczaj z 1–2 dniowym wyprzedzeniem.
Dla firm przemysłowych i logistycznych GRZ jest szczególnie atrakcyjny – wynagrodzenie jest stabilne, a redukcję można zaplanować.
Kto może uczestniczyć?
Program DSR jest skierowany do firm, które spełniają następujące warunki:
- posiadają umowę kompleksową lub sprzedażową na energię,
- zużywają znaczną ilość energii (zazwyczaj od 0,5 MW mocy umownej wzwyż),
- są w stanie ograniczyć zużycie energii na określony czas (zazwyczaj 1–2 godziny),
- mają możliwość bieżącego monitorowania zużycia prądu (np. licznik zdalnego odczytu).
Uczestnikami DSR są m.in. zakłady produkcyjne, chłodnie, magazyny, centra danych, drukarnie, zakłady przetwórcze i inne obiekty z elastycznym profilem zużycia.
Ile można zarobić na DSR?
Wynagrodzenie zależy od:
- zadeklarowanej mocy redukcji,
- liczby godzin gotowości i realnych redukcji,
- warunków programu (GRZ czy BRZ),
- stawki za 1 MW (negocjowane indywidualnie z agregatorem).
Przykładowo:
Firma deklarująca redukcję 1 MW i uczestnicząca w programie GRZ przez sezon letni może otrzymać:
- za gotowość: 40 000–80 000 zł,
- za rzeczywiste redukcje (np. 5–10 interwencji): dodatkowe 10 000–20 000 zł.
Łączny przychód roczny może wynieść nawet 100 000 zł na każdy 1 MW dostępnej mocy – przy praktycznie zerowych kosztach wdrożenia.
Korzyści z udziału w DSR
- Dodatkowy przychód bez inwestycji – firma zarabia na zasobie, który wcześniej nie był wykorzystywany.
- Poprawa ESG – uczestnictwo w DSR wpisuje się w strategię odpowiedzialności energetycznej.
- Zabezpieczenie przed awariami i blackoutem – udział w DSR wzmacnia system elektroenergetyczny.
- Możliwość integracji z magazynem energii – energia może być pobierana z akumulatorów zamiast z sieci.
Jak przygotować się do udziału?
- Analiza profilu zużycia energii – identyfikacja procesów, które można czasowo ograniczyć.
- Kontakt z brokerem lub agregatorem DSR – ocena możliwości technicznych i podpisanie umowy.
- Konfiguracja licznika i systemu raportowania – zapewnienie dokładnych danych pomiarowych.
- Symulacja testowa – przeprowadzenie próbnej redukcji i ocena skuteczności.
Rola brokera energetycznego
Broker, taki jak Elektrum, może pomóc firmie w całym procesie:
- analizuje dane energetyczne i identyfikuje potencjał DSR,
- dobiera optymalny program i model współpracy z agregatorem,
- negocjuje warunki wynagrodzenia,
- pomaga w integracji z licznikami i systemami monitoringu,
- rozlicza wypłaty i kontroluje zgodność z regulacjami PSE.
Dzięki temu firma maksymalizuje korzyści i unika formalnych pułapek.
DSR to nie tylko przyszłość energetyki – to już teraźniejszość. W świecie, w którym elastyczność jest walutą, firmy gotowe do szybkiej reakcji mogą zarabiać na udziale w programach zarządzania popytem. Warto zidentyfikować swój potencjał, sprawdzić możliwości z brokerem i zacząć korzystać z zasobów, które do tej pory były niewidoczne – bo elastyczność energetyczna to realna przewaga konkurencyjna.